ORGANIZATORZY
Zarząd Oddziału PTTK w Sieradzu
WSPÓŁORGANIZATORZY
Detektywi Pól Bitewnych Sieradz 1939, Powiat Sieradzki, Urząd Miasta Sieradza, Urząd Miejski w Warcie, Grupa Rekonstrukcji Historycznej im. 10. Batalionu Saperów w Łodzi
Patronat medialny:
„Tygodnik Nad Wartą”, „Nasze Radio”, „Sieradzka TV”, „Sieradz Nasze Miasto”, „Sieradz To My”
Patronat honorowy:
IPN Łódź
CELE RAJDU
Uczczenie pamięci żołnierzy poległych w walkach nad Wartą we wrześniu 1939 r.
Poznanie walorów turystyczno-krajoznawczych miasta i gminy Warta - doskonalenie umiejętności uprawiania turystyki pieszej.
Rekreacja, wypoczynek i wspólna zabawa.
Zbiórka o godz. 830 na Placu Wojewódzkim w Sieradzu, gdzie odbędzie się odprawa kierowników drużyn pieszych oraz przejazd autokarami do Warty.
TRASA RAJDU:
W dniu 21 września 2024 roku odbędzie się 47 Rajd „Szlakiem Walk nad Wartą 1939 roku”. W tym roku trasa rajdu przebiegać będzie z miejscowości Warta do wsi Glinno. Miejscowości te, znajdują się na północnym odcinku głównej pozycji obronnej, która we wrześniu 1939 roku, przebiegała na odcinku sieradzkim, od wsi Brzeg, gmina Warta na północy, do wsi Pstrokonie, gmina Zapolice na południu (około 40 km). Niewątpliwe są też walory przyrodnicze trasy, która przebiegać będzie przez zróżnicowane tereny przyrodnicze. Pozwoli to na połączenie jej walorów historycznych i przyrodniczych.
Warto wiedzieć, że rajd przebiegać będzie szlakiem walk:
28 Pułku Strzelców Kaniowskich z Łodzi,
4 Batalionu Strzelców z Łodzi,
10 Batalionu Saperów z Sieradza,
1 Dywizjonu 10 Pułku Artylerii Lekkiej z Łodzi,
Kresowej Brygady Kawalerii z Brodów w składzie:
-
20 Pułk Ułanów z Rzeszowa,
-
22 Pułk Ułanów z Brodów,
-
6 Pułk Strzelców Konnych z Żółkwi,
-
13 Dywizjon Artylerii Konnej z Brodów,
-
61 Dywizjon Samochodów Pancernych ze Lwowa.
-
Szwadronu Kawalerii Dywizyjnej 10 Dywizji Piechoty sformowanego w okolicach Sieradza.
Rajd rozpocznie się na cmentarzu w Warcie, gdzie uczestnicy złożą kwiaty i zapalą znicze na Grobie Nieznanego Żołnierza. Następnie grupa uda się do symbolicznego grobu płk. pilota Stanisława Skarżyńskiego na tym cmentarzu.
Stanisław Skarżyński urodził się w Warcie w dniu 1 maja 1899 roku. Zmarł 26 czerwca 1942 roku na Morzu Północnym. W 1920 roku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, podczas której został poważnie ranny. Za zasługi w bitwie pod Radzyminem otrzymał order Virtuti Militari. W dniach 7-8 maja 1933 roku, w jednomiejscowym samolocie RWD-5 Bis przeleciał nad Atlantykiem. Ustanowił w ten sposób rekord odległości przelotu tego typu samolotem. W 1939 roku w Rumunii organizował przerzut polskich lotników do Francji. Przebywał we Francji, a po jej upadku dostał się do Anglii. Następnie latał jako pilot w składzie załóg samolotów bombowych w 305 Dywizjonie Bombowym. Poległ, gdy pilotowany przez niego samolot, lecący nad Bremę, wodował wskutek awarii silników nad Morzem Północnym. Został pochowany na holenderskiej wyspie Terschelling.
O wydarzeniach z września 1939 roku, jakie miały miejsce na warckim cmentarzu opowiedzą członkowie grupy nieformalnej Detektywi Pól Bitewnych Sieradz 1939.
Po zakończeniu prelekcji rajd uda się na ul. Skarżyńskiego w Warcie, gdzie znajduje się obelisk poświęcony 3 Pułkowi Strzelców Konnych (Królestwa Kongresowego), który był formowany i stacjonował w Warcie w 1815 roku pod dowództwem płk. Marcina Amora Tarnowskiego. Pułk brał udział w Powstaniu Listopadowym. Po drugiej stronie ulicy znajduje się dom, w którym na początku września 1939 roku urządzony został Wysunięty Punkt Opatrunkowy Kresowej Brygady Kawalerii, dowodzony przez ppor. Stanisław Bayera. Nieopodal znajduje się też dom rodzinny płk. pilota Stanisława Skarżyńskiego, a na nim pamiątkowa tablica upamiętniająca fakt urodzin ww. Następnym punktem rajdu, będzie złożenie kwiatów pod pomnikiem poświęconym Stanisławowi Skarżyńskiemu na warckim rynku.
Kolejnym etapem będzie przejście pod pomnik upamiętniający pobyt w Warcie w dniach 26-27 kwietnia 1790 roku, generała majora Tadeusza Kościuszki, który w mieście lustrował 2 chorągwie Kawalerii Narodowej brygady kasztelana sieradzkiego Pawła Biernackiego. Pomnik znajduje się przy ul. płk. Marcina Amora Tarnowskiego.
Z tego miejsca uczestnicy wyruszą śladami żołnierzy Wojska Polskiego z września 1939 roku do miejscowości Glinno.
Pierwszym etapem tego odcinka, będzie przejście przez fragment wrześniowej „grobli”, jak drogę tę nazywali żołnierze Kresowej Brygady Kawalerii. Była to jedyna w tamtym czasie droga, prowadząca z Warty do Łodzi, która przebiegała przez 5 mostów w okolicy miasta Warta (do Włynia). Nieosłonięta przed atakiem z powietrza, pozostała we wspomnieniach ułanów i strzelców konnych, którzy pokonywali ją wielokrotnie. Dokładnie tą drogą poruszali się żołnierze Wojska Polskiego w pierwszych dniach września 1939 roku. Grupa zatrzyma się w miejscu, gdzie we wrześniu 1939 roku znajdował się „trzeci most”. Był to największy most, nad głównym korytem rzeki Warta, która płynęła inaczej niż dzisiaj. Nie został on zniszczony, chociaż ustawiony przy nim został posterunek saperski i został zajęty przez Niemców w dniu 4 września 1939 roku. Most był całkowicie zaminowany. Rozkaz zniszczenia tego mostu otrzymał mjr. Ludwik Siemiński – dowódca 10 Batalionu Saperów w Sieradzu, który nad ranem w dniu 5 września, wraz ze swoimi saperami, zaatakował ten most w celu jego wysadzenia. Atak nie powiódł się, most był broniony przez Niemców. Mjr. L. Siemiński został ranny i ewakuowany z pola bitwy. W nieznanych okolicznościach dostał się do sowieckiej niewoli. Został osadzony w obozie w Kozielsku i najprawdopodobniej w dniu 11.04.1940 roku zamordowany w Katyniu. W miejscu walk saperów o trzeci most i nieistniejący już most czwarty (około 200 metrów od mostu betonowego na rzece Warcie w kierunku Włynia), o które walki toczyli także żołnierze 28 Pułku Strzelców Kaniowskich z Łodzi, ustawiona jest tablica edukacyjno-informacyjna. Udział w walkach po stronie polskiej, brały w tym miejscu samochody pancerne. Grupa zatrzyma się przy tej tablicy w celu wysłuchania prelekcji. W miejscu tym będzie można zapoznać się także z przyrodniczymi tablicami edukacyjnymi i lokalną przyrodą obszaru „Natura 2000”.
Kolejnym etapem będzie przejście grupy przez wieś Dzierzązna do wsi Glinno. Ponieważ grupa poruszać się będzie drogą Warta – Włyń – Glinno, konieczne będzie zachowanie szczególnych środków ostrożności oraz dyscypliny. Opiekunów grup prosimy o wzmożenie czujności i opieki nad swoimi podopiecznymi.
Na wysokości przystanku PKS w Glinnie grupa skręci w prawo, schodząc z drogi asfaltowej w drogę leśną i przez lasy uda się w kierunku cmentarza w Glinnie. Tu trasa będzie wiodła przez tereny, gdzie w dniu 5 września 1939 roku działania prowadzili żołnierze 28 Pułku Strzelców Kaniowskich, artylerzyści oraz żołnierze 4 Batalionu Strzelców. Działania te poprzedzał kontratak, jaki wykonany został w celu odebrania z rąk niemieckich, zajętej przez Niemców wsi Glinno i Glinno Kolonia. Trasa przebiegać będzie w pobliżu nieistniejących dziś stanowisk polskiej artylerii i przez teren, skąd w dniu 5 września 1939 roku, w godzinach rannych wyszło polskie natarcie. Trasa na tym odcinku przebiega obok gospodarstwa leśnego. Podziwiać będzie można zróżnicowany przyrodniczo obszar leśny. Po przejściu ok. 6 km przez las grupa dojdzie do cmentarza w Glinnie, gdzie znajdują się groby poległych we wrześniu 1939 roku podczas walk w okolicy, żołnierzy Wojska Polskiego i cywilnych ofiar wojny. Na cmentarzu złożone zostaną kwiaty i zostaną zapalone znicze. Członkowie grupy Detektywi Pól Bitewnych opowiedzą o najnowszych ustaleniach dot. poległych w tym miejscu polskich żołnierzy.
Z cmentarza grupa uda się szlakiem natarcia żołnierzy Wojska Polskiego na wzgórze w Glinnie, gdzie dzisiaj znajduje się wieża widokowa. Detektywi Pól Bitewnych opowiedzą o walkach w tym miejscu, o istniejącym tu kiedyś oddziale warckiego szpitala psychiatrycznego i kościele, które dziś już nie istnieją oraz szkole. W pobliżu tego miejsca znajduje się fragment linii polskich umocnień z 1939 roku w postaci 4 (z 6) schronów bojowych, wybudowanych tuż przed wojną. O wydarzeniach przy jednym z nich, jakie miały miejsce w styczniu 1945 roku można się będzie dowiedzieć z prelekcji. W miejscu walk znajduje się kolejna tablica edukacyjno-informacyjna. Będzie możliwość skorzystania z wieży widokowej (w zależności od warunków pogodowych) – pod nadzorem opiekunów grup. Z wieży obejrzeć można nadwarciańskie mokradła, starorzecze Warty oraz zbiornik Jeziorsko i tereny rezerwatu przyrody. Opis przyrody znajduje się także na tablicach edukacyjnych ustawionych przy wieży widokowej.
Linia umocnień (6 polskich schronów bojowych) została wpisana do ewidencji zabytków Gminy Warta.
Rajd zakończy się w siedzibie Ochotniczej Straży Pożarnej w Glinnie.
Uwaga: podczas rajdu można będzie spotkać się z członkami Grupy Rekonstrukcji Historycznej im. 10 Batalionu Saperów z Łodzi, którzy kultywują tradycje Batalionu.
Opracowali:
Wojciech Józefiak i Robert Kielek – grupa DPB Sieradz 1939.
WARUNKI UCZESTNICTWA
W rajdzie mogą uczestniczyć drużyny (min. 5-osobowe) reprezentujące zakłady pracy, szkoły, organizacje społeczne i młodzieżowe, emerytów, rencistów, członków ich rodzin oraz uczestnicy indywidualni.
Punktacji rajdowej podlega zgłoszona drużyna, która może mieć osobę rezerwową. Młodzież do lat 18 może uczestniczyć w rajdzie pod opieką nauczycieli lub rodziców. Wszyscy uczestnicy rajdu powinni posiadać dobrą kondycję fizyczną, ponieważ impreza odbędzie się bez względu na warunki atmosferyczne.
Kierownikiem drużyny powinna być osoba posiadająca doświadczenie w uprawianiu turystyki pieszej, udzielaniu pierwszej pomocy, jak również znająca przepisy porządkowe i ruchu drogowego. Każdy uczestnik Rajdu musi posiadać odpowiednie obuwie i nieprzemakalne ubranie, dokument tożsamości (młodzież szkolna – legitymację szkolną).
Organizacje zgłaszające drużyny mają obowiązek ubezpieczenia swoich uczestników od następstw nieszczęśliwych wypadków na czas trwania Rajdu, jeżeli osoby te nie są członkami PTTK z aktualnie opłaconymi składkami. To samo dotyczy osób indywidualnych oraz członków Komitetu Organizacyjnego Rajdu.
ZASADY FINANSOWANIA
Wpisowe na Rajd wynosi – 27 zł; członkowie PTTK – 25 zł.
W ramach wpisowego zapewniamy:
znaczek rajdowy;
napoje;
poczęstunek na mecie rajdu;
powrót autokarem z miejsca zakończenia rajdu na Pl. Wojewódzki w Sieradzu.
ZGŁASZANIE UCZESTNIKÓW
(zapisy na załączonych do regulaminu rajdu kartach zgłoszeń) przyjmuje :
Oddział PTTK, w siedzibie Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu przy ul. Żwirki i Wigury 4.
Zapisy w dniach 9, 16 września 2024 r. w godz. 16 - 18.
Wpisowe na rajd można wpłacić w dniu zapisu lub przekazać na konto: ZO PTTK 55 9267 0006 0000 1977 2000 0010 z dopiskiem: 47 Rajd Szlakiem walk nad Wartą 1939 r.
ZASADY PUNKTACJI DRUŻYN:
Punktacja drużyn za uzyskanie miejsca od 1 do 5 w rajdowych konkursach:
Za I miejsce – 10 pkt. za IV miejsce – 4 pkt.
Za II miejsce – 8 pkt. za V miejsce – 2 pkt.
Za III miejsce – 6 pkt.
Ponadto drużyny otrzymują punkty za ilość posiadanych legitymacji PTTK z opłaconymi składkami:
5 pkt. za 13-15 legitymacji; 4 pkt. za 10-12 legitymacji; 3 pkt. za 7-9 legitymacji
2 pkt. za 4-6 legitymacji; 1 pkt. za 1-3 legitymacji.
Punkty będą przyznawane drużynom za posiadanie godła lub proporca - maksymalnie 5 pkt. (oceniane będą: pomysł i wykonanie).
Drużyny otrzymują punkty ujemne za:
Wykluczenie uczestnika rajdu – 10 pkt.
Zanieczyszczanie środowiska i nie przestrzeganie zasad ochrony przyrody – 5 pkt.
Brak apteczki pierwszej pomocy na trasie – 5 pkt.
Nieobecność kierownika drużyny przy rozpoczęciu rajdu – 5 pkt.
Brak dyscypliny na trasie (zmiana trasy ominięcie punktu kontrolnego) – 5 pkt.
Brak ubezpieczenia członka drużyny – 5 pkt.
Zakończenie Rajdu odbędzie się około godz. 1500.
Organizatorzy zapewniają powrót do Sieradza na Plac Wojewódzki .
W programie:
Konkursy rajdowe:
1. Wiedzy o trasie rajdu i walkach nad Wartą w 1939 r. baza wiedzy pod adresem: https://sieradz.eu/sieradz-wrzesien-1939
Piosenki żołnierskiej (eliminacje na trasie rajdu – każda drużyna śpiewa 2 zwrotki i refren). Do finału przechodzą trzy najlepsze drużyny – każda drużyna śpiewa jedną piosenkę.
2. Ogłoszenie wyników punktacji i wręczenie nagród.
Dla najlepszych drużyn i uczestników konkursów przewidziane są atrakcyjne nagrody rzeczowe, puchary i dyplomy.
POSTANOWIENIA KOŃCOWE
W czasie trwania Rajdu wszyscy uczestnicy winni przestrzegać praw i zasad obowiązujących na szlakach turystycznych (koleżeństwo, przestrzeganie Karty Turysty) oraz postanowień Kierownictwa Rajdu. Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za szkody i wypadki powstałe w czasie trwania Rajdu. Rajd odbędzie się bez względu na warunki atmosferyczne. Organizatorzy zastrzegają sobie – w razie konieczności – prawo dokonania zmiany przebiegu zaplanowanej trasy. Na odprawie wymagana jest obecność wszystkich kierowników drużyn uczestniczących w rajdzie.
PS.
W regulaminie rajdu załączono link dotyczący zdobycia informacji o walkach nad Wartą w 1939 r. Link jest nieaktywny ze względu na modernizacje obsługującego go programu. Uważnym uczestnikom powinna wystarczyć porcja wiedzy przekazana przez prelegentów Rajdu, a dla pogłębienia wiedzy prosimy zapoznać się z poniższymi kwartalnikami Na Sieradzkich Szlakach.
Konkursy rajdowe:
Wiedzy o trasie rajdu i walkach nad Wartą w 1939 r. w okolicach Sieradza (materiały publikowane w kwartalniku PTTK w Sieradzu Na Sieradzkich Szlakach nr 3/2019, 4/2020, 1/2021, 2/2021, 4/2021, 1/2023 – dostępne w Powiatowej Bibliotece Publicznej w Sieradzu i Oddziale PTTK w Sieradzu), informacje dostępne w sieci o walkach w 1939 roku w okolicach Sieradza.
Przepraszamy za te niedogodności.